Μπουζιάνης, Γεώργιος

(Αθήνα 1885 – 1959). Ζωγράφος. Γιος εμπόρου καταγόμενου από την Τρίπολη, γράφτηκε το 1900 - ακολουθώντας τις προτροπές του φίλου του ζωγράφου Αργυρού - στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου είχε δασκάλους τον Ροιλό, τον Νικηφόρο Λύτρα, τον Γερανιώτη, τον Ιακωβίδη και τον Βολανάκη και συμμαθητές τον Γαλάνη, τον Νικόλαο Λύτρα, τον Τόμπρο και τον Άγγελο Θεοδωρόπουλο. Αποφοίτησε παίρνοντας μαζί με τον ζωγράφο Σαντοριναίο το πρώτο βραβείο και πήγε με υποτροφία του γιατρού Χαραμή στο Μόναχο - όπου γράφτηκε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών - και ύστερα στο Βερολίνο, κοντά στον μεγάλο ιμπρεσιονιστή ζωγράφο Μαξ Λίμπερμαν, ο οποίος τον δέχτηκε ως μαθητή παρόλο που εξαιτίας της προχωρημένης ηλικίας του δεν δίδασκε πια. Επέστρεψε στο Μόναχο και συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Τζόρζιο ντε Κίρικο. Εργάστηκε εντατικά και σιγά-σιγά απέκτησε φήμη καλού ζωγράφου, ενώ μια σειρά πορτραίτων του δίνουν κάποια οικονομική άνεση και τον βοήθησαν να επιβληθεί. Στις αρχές της σταδιοδρομίας του η τεχνοτροπία του ήταν νατουραλιστική· έπειτα, έως το 1917, ακολούθησε τον ιμπρεσιονισμό, έναν ιμπρεσιονισμό όμως αυστηρό και βαθύ, όπως είναι και ο ιμπρεσιονισμός του Λίμπερμαν. Το 1917 συντελέστηκε μέσα του μια ουσιαστική μεταβολή. Η θέα ενός μαραμένου φύλλου αγριοκαστανιάς του αποκάλυψε σε μια στιγμή το νόημα της φθοράς, τη μοίρα όλων αυτών που υπάρχουν. Από δώ και πέρα θα συλλάβει τις δικές του συνισταμένες, που θα τον οδηγήσουν προς ένα τρόπο έκφρασης έντονο και δραματικό, ο οποίος θα τον φέρει κοντά στον εξπρεσιονισμό· σ’ έναν δικό του όμως εξπρεσιονισμό, που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα από τα καλύτερα δείγματα γερμανικού εξπρεσιονισμού. Η έκθεση 15 πινάκων που έκανε αμέσως μετά τον A’ Παγκόσμιο πόλεμο στην γκαλερί Rithalter τον επέβαλε οριστικά ως ζωγράφο υψηλής ποιότητας. Η ζωή του στη Γερμανία από τότε και ύστερα ήταν μια συνεχής επιτυχία. Έγινε μέλος της περίφημης ομάδας Mόnchener Neue Secession, η γκαλερί Barchfeld του έχτισε ατελιέ στα περίχωρα του Μονάχου και έκλεισε μαζί του συμβόλαιο που του επέτρεπε να ζει άνετα μόνο με τη ζωγραφική του. Το 1929 παντρεύτηκε την ποιήτρια Μαρία Ίμχολτς, που του έμεινε πιστή σύντροφος σε όλη του τη ζωή και από την οποία απέκτησε έναν γιο. Τον ίδιο χρόνο, με έξοδα της ίδιας γκαλερί, πήγε στο Παρίσι. Η κρίση που μάστιζε την Ευρώπη το 1931 ανάγκασε την γκαλερί να τον καλέσει πίσω στο Μόναχο, όπου το έργο του γνώριζε σημαντική επιτυχία. Μερικοί από τους σοβαρότερους τεχνοκρίτες, όπως ο δρ. Χόφμαν, ο δρ. Πάουλσεν, ο δρ. Νάχοντ, αφιέρωσαν εγκωμιαστικά άρθρα στο έργο του και έκαναν διαλέξεις γι’ αυτόν από το ραδιόφωνο. Η άνοδος όμως του Χίτλερ στην εξουσία δυσκόλευε στη Γερμανία τη ζωή των ζωγράφων, που ακολουθούσαν, όπως ο Μ., μια προχωρημένη τεχνοτροπία, η οποία εθεωρείτο τεχνοτροπία παρακμής. Τότε, με την προτροπή του Έλληνα πρεσβευτή στη Γερμανία και με τη ρητή υπόσχεση ότι θα του δοθεί μια έδρα στη Σχολή Καλών Τεχνών, επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου τον περίμεναν πολλές απογοητεύσεις και σκληρές δοκιμασίες. Η μοναδική έκθεση που έκανε το 1949, στη μεγάλη αίθουσα του Παρνασσού, αποτέλεσε αποκάλυψη για τους Έλληνες ζωγράφους, οι οποίοι σχεδόν δεν γνώριζαν την ύπαρξή του. Πήρε μέρος σε πολλές Πανελλήνιες εκθέσεις και άλλες ομαδικές, το 1950 αντιπροσώπευσε την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας και το 1958 του απονεμείθηκε το βραβείο Γκούγκενχαϊμ για την Ελλάδα. Ξεκίνησε τότε μια περίοδος σχετικής γαλήνης για τον ζωγράφο, ο οποίος τώρα περιστοιχιζόταν από μερικούς φίλους του που τον θαύμαζαν και τον αγαπούσαν. Αλλά η υγεία του είχε πια κλονιστεί. Η ζωγραφική του Μ. είναι μια ζωγραφική ολότελα προσωπική. Εντάσσεται βέβαια από μια εποχή κι έπειτα στην κίνηση του γερμανικού εξπρεσιονισμού, που ξεκίνησε με την αρχή της αποδέσμευσης του καλλιτέχνη από κάθε μορφολογικό προγραμματισμό για να μπορέσει να εκφράσει ελεύθερα τα βαθύτερα ψυχικά του βιώματα. Έτσι ο Μ., κλεισμένος στον κόσμο του, κατόρθωσε από νωρίς να απαλλαγεί από κάθε εξωτερική επίδραση, ζητώντας μέσα από μια εντελώς εσωτερική αίσθηση της ζωγραφικής και με μια αδιάκοπη πάλη με το υλικό της δουλειάς του να φτάσει στην ουσιαστική αυτή πληρότητα, που είναι το χαρακτηριστικό του μεγάλου καλλιτέχνη. Γι’ αυτούς που γνώρισαν από κοντά τον ζωγράφο και είδαν την αγάπη και τον σεβασμό που έτρεφε για την τέχνη του, που τη θεωρούσε ένα είδος ιερής αποστολής άξιο για όλες τις θυσίες, γι’ αυτούς που κατόρθωσαν να διαισθανθούν το βάθος των προβλημάτων που τον απασχολούσαν και τον τρόπο με τον οποίο είχε πετύχει, με την εσωτερική οργάνωση της μορφής και τη μουσικότητα των χρωμάτων, να εκφράσει τα πιο αδιαπέραστα μυστικά της ανθρώπινης φύσης, την πίκρα της δοκιμασμένης ψυχής και τη φθορά των σωμάτων κάτω από το βάρος της ζωής, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μ. είναι ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους της εποχής του. Έργο του ζωγράφου Γεώργιου Μπουζιάνη με τίτλο «Ο θείος» (Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα). «Η θεατρίνα», (1953-54), πίνακας του ζωγράφου Γεώργιου Μπουζιάνη? θεωρείται το κλασικό έργο του καλλιτέχνη, εξαιτίας της αυστηρής ισορρόπησης των χρωματικών και εκφραστικών στοιχείων (Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα). «Η καρέκλα», ελαιογραφία του Γεώργιου Μπουζιάνη (Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα).